Prozdrowotne właściwości ostropestu plamistego

Ostropest plamisty (Sylibum marianum) to roślina od lat wykorzystywana w ziołolecznictwie, a szczególnie w celu wspomagania pracy wątroby i dróg żółciowych oraz łagodzenia dolegliwości ze strony układu pokarmowego. W I wieku naszej ery greccy lekarze wykorzystywali jej korzeń jako lek na wymioty, natomiast święta Hildegarda polecała ostropest na tzw. „kłucie w boku”. Ponadto, zioło to polecane było kobietom karmiącym, w celu zwiększenia laktacji.

Nazwy zwyczajowe ostropestu plamistego „święty oset” oraz „oset świętej Marii”, a także wygląd jego liści powiązane są z pewną legendą. Otóż wierzy się, że Najświętsza Maria Panna podczas ucieczki przed królem Herodem, zatrzymała się na chwilę, aby nakarmić piersią małego Jezuska. Podczas karmienia kilka kropli jej mleka spadło na liście rosnącego obok ostu. Legenda głosi, że na pamiątkę tego wydarzenia zielone liście ostropestu zyskały białe plamki.

Prozdrowotne właściwości ostropestu
Jak się okazuje ziarna ostropestu i pozyskiwany z nich olej są nie tylko świetnym sposobem na regenerację i usprawnienie pracy wątroby, ale także znajdą swoje zastosowanie w kosmetyce, profilaktyce nowotworów oraz wspomaganiu leczenia chorób układu krążenia i cukrzycy. W jaki sposób? Otóż, dzieje się to za sprawą obecnych w ostropeście bioaktywnych, czyli wykazujących działanie na nasz organizm, związków. Możemy do nich zaliczyć m.in.: sylimarynę, kwercetynę, witaminę E, fitosterole, śluzy i składniki mineralne.

Ochrona wątroby
Sylimaryna – jest to związek, a raczej kompleks związków, który z pewnością większości z Was kojarzy się z odgrywaniem ważnej roli we wspomaganiu chorób wątroby tj. niealkoholowe stłuszczenie wątroby (ang. nonalcoholic fatty liver disease, NAFLD). Jest to słuszne skojarzenie, gdyż posiada ona właściwości:

• przeciwzapalne - co oznacza, że pomaga zmniejszyć toczące się w naszym organizmie stanami zapalnymi, a stosowana profilaktycznie zapobiega ich powstawaniu;

• przeciwutleniające / antyoksydacyjne - działanie to polega na zwalczaniu wolnych rodników, czyli związków wpływających niekorzystnie na nasz organizm. To właśnie one przyczyniają się do szybszego starzenia się skóry oraz występowania niektórych chorób. Co sprzyja ich powstawaniu? Czynników jest dużo, a możemy do nich zaliczyć: palenie papierosów, alkohol, stres, niektóre leki, zanieczyszczenia środowiska, nieprawidłową dietę obfitującą w tłuszcze nasycone i tłuszcze trans, a także nadmierną aktywność fizyczną.

• zapobiegające procesom włóknienia komórek i wchłanianiu toksyn.

Dzięki tym wszystkim właściwością możemy powiedzieć, że sylimaryna wykazuje zarówno właściwości regeneracyjne oraz hepatoprotekcyjne (ochraniające komórki wątroby - hepatocyty).
Ciekawostka: Sylimaryna stosowana jest w leczeniu zatrucia muchomorem sromotnikowym.

Działanie przeciwnowotworowe
Ostropest plamisty dzięki obecności kwercetyny, witaminy E oraz sylimaryny wykazuje właściwości antynowotworowe, co oznacza, że jego regularne spożywanie może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia niektórych chorób nowotworowych, w tym: jajnika, piersi, pęcherza, prostaty oraz płuc.

Sylimaryna, a próchnica zębów
Okazuje się, że sylimaryna i sylibinina zawarte w ostropeście plamistym wykazują bardzo dobre działanie przeciw drobnoustrojom odpowiedzialnym za rozwój próchnicy i bakteryjnych chorób przyzębia. Dzięki czemu wyciąg z ostropestu plamistego w przyszłości może stać się składnikiem past do zębów.

Pomoc w walce z wysokim poziomem cholesterolu
Ostropest plamisty zawiera sterole roślinne, do których możemy zaliczyć: stigmasterol, kampesterol oraz sitosterol. Związki te pomagają regulować poziom cholesterolu we krwi, dzięki czemu zalecane są osobom z hiperlipidemią. Wzbogacenie swojej diety o nasiona ostropestu bądź pozyskiwany z nich olej może zapobiec rozwojowi zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, co zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych.

Inne właściwości prozdrowotne ostropestu
Istnieją także doniesienia mówiące, że zawarte w ostropeście związki o działaniu przeciwutleniającym i neuroprotekcyjnym ochraniają nasz układ nerwowy, dzięki czemu wpływają korzystnie na procesy zapamiętywania oraz mogą okazać się przydatne w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych (np. chorobie Alzheimera).
Wykazano, że stosowanie ostropestu może okazać się skutecznym środkiem wspomagającym leczenie cukrzycy typu 2, gdyż zmniejsza insulinooporność, wspomaga odbudowę komórek beta-trzustki odpowiedzialnych za produkcję insuliny oraz pomaga uregulować poziom cukru we krwi.
Ostropest, a w szczególności olej z ostropestu znalazł także swoje zastosowanie w kosmetyce. Wykorzystuje się go m.in. w kremach, gdyż wykazuje właściwości regenerujące, rozjaśniające, nawilżające oraz zmniejszające zaczerwienienia skóry.

Jak wykorzystać nasiona i olej z ostropestu w swoim codziennym życiu?
Otóż, nasiona najlepiej zmielić i dodać koktajli, wytrawnych i owocowych sałatek, wypieków, zdrowych wersji batonów oraz jako dodatek do kasz i makaronów. Natomiast olej, świetnie sprawdzi się jako składnik dressingów oraz naturalny domowy kosmetyk. Możemy wykorzystać go do pielęgnacji cery oraz suchej i przebarwionej skóry.

Ważna informacja!
Pamiętaj, aby tłoczony na zimno olej z ostropestu przechowywać w ciemnej butelce, chłodnym i nienasłonecznionym miejscu. Taki zabieg pozwoli Ci zachować składniki w nim zawarte, dzięki czemu będziesz dłużej cieszyć się prozdrowotnymi właściwościami tego produktu.

Bibliografia:
Siudem P., Paradowska K.: Sylimaryna jako lek i suplement. Lek w Polsce, 2018; 28(9): 6-9;
Nowak A.: Fitosterole w codziennej diecie. Postępy fitoterapii, 2011, 1: 48-51;
Nurzyńska-Wierdak R., Dyduch J., Sawicka A., Łabuda H., Buczkowska H.: Ostropest plamisty (Silybum marianum [L.] Gearnt.) – fitochemia i efekty terapeutyczne. ANNALES HORTICULTURAE, 2018; VOL. XXVIII (4): 15-32;
Zhu, S. Y. et al. Silybum marianum oil attenuates hepatic steatosis andoxidative stress in high fat diet-fed mice. Biomed. Pharm, 2018; 100: 191–197;
Voroneanu L., Nistor I., Dumea R., Apetrii M., Covic A.: Silymarin in type 2 diabetes mellitus: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. J. Diabetes Res, 2016;