Kilka ciekawostek o oleju rzepakowym

Olej rzepakowy to jeden z najpopularniejszych olejów roślinnych produkowanych i spożywanych w Polsce. Wykazuje on wiele właściwości prozdrowotnych dzięki zawartości cennych składników. W tym wpisie chcielibyśmy zaskoczyć Was kilkoma ciekawostkami, które mamy nadzieję pomogą Wam dogłębniej poznać ten wspaniały, polski produkt.

Oliwa północy

Olej rzepakowy bardzo często przyrównywany jest do oliwy z oliwek, która stanowi podstawę jednej z najzdrowszych diet, czyli diety śródziemnomorskiej. Olej produkowany z najszlachetniejszych odmian rzepaku charakteryzuje się wysoką zawartością jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych podobnie jak oliwa z oliwek, przez co nazwano go „Oliwą Północy”. Od lat toczone są spory, który z tych dwóch olejów jest zdrowszy – oliwa z oliwek czy olej rzepakowy?. Po dokładnym przyjrzeniu się obu tłuszczom trzeba przyznać, że nasz polski olej rzepakowy zawiera dużo więcej kwasów tłuszczowych Omega-3 niż jego zagraniczny przyjaciel, ale mimo to oba wykazują szereg różnych właściwości prozdrowotnych, dlatego w naszej diecie miejsce powinny znaleźć oba produkty.

Daleka wędrówka z Azji

Rzepak to roślina, która była znana i uprawiana już tysiące lat temu na terenach rozległej Azji. Z biegiem czasu dotarł także do Europy, gdzie swoją uwagę poświęciło mu dwóch wybitnych greckich filozofów: Hipokrates i Pitagoras. Istnieją doniesienia mówiące, że Aleksander Wielki tuż przed bitwą w 334 r. p.n.e. podarował swoim przeciwnikom z Persji woreczek z nasionami rzepaku jako symbol liczebności i siły swojej armii.

Czy olej rzepakowy zawiera szkodliwy kwas erukowy?

Jeszcze w drugiej połowie XX wieku odradzano spożywanie oleju rzepakowego ze względu na zawarty w nim kwas erukowy, którego spożywanie mogło wykazywać niekorzystny wpływ na pracę serca oraz stłuszczenie innych narządów wewnętrznych. Obecnie w Polsce, jak i na świecie uprawia się dwuzerową, czyli podwójnie ulepszoną odmianę rzepaku, która zawiera w swoim składzie nie więcej niż 1% tego kwasu tłuszczowego. Oznacza to, że olej rzepakowy jest w pełni bezpieczny dla naszego zdrowia i może być spożywany nawet przez dzieci.

Źródło cennych kwasów tłuszczowych Omega-3 i ich wpływ na nasze zdrowie

Olej rzepakowy charakteryzuje się wysoką zawartością jednego z najzdrowszych kwasów tłuszczowych, czyli kwasu alfa-linolenowego należącego do rodziny Omega-3. Co więcej zawiera go 10 razy więcej niż popularna oliwa z oliwek. Dodatkowo olej rzepakowy posiada najbardziej optymalny stosunek kwasów tłuszczowych Omega-6 do Omega-3 wynoszący 2:1, gdzie dla porównania w oliwie stosunek tych kwasów wynosi 9:1.

Kwasy tłuszczowe Omega-3 są niezmiernie ważne w naszej diecie. Ich prawidłowa podaż pomaga nam:

• zmniejszyć toczące się stany zapalne,
• utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi,
• wzmacniać nasz układ odpornościowy,
• wspomagać prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego,
• zapobiegać wystąpieniu niektórych chorób nowotworowych, cukrzycy typu 2 i otyłości,
• dbać o zdrowy wygląd skóry.

Czy olej rzepakowy zawiera cholesterol?

Aby odpowiedzieć na to pytanie na samym początku musimy dowiedzieć się czym jest cholesterol i gdzie się on tak naprawdę znajduje. Otóż, cholesterol jest substancją tłuszczową, należącą do grupy steroli, która występuje przede wszystkim w błonach komórkowych i krwi zwierząt oraz ludzi. W naszym organizmie jest on niezbędny m.in. do syntezy, czyli inaczej mówiąc wytwarzania, hormonów płciowych (zarówno męskich, jak i żeńskich), a także witaminy D.
W związku z tym, żaden olej roślinny nie może naturalnie zawierać cząsteczek cholesterolu, gdyż nie występuje on w tkankach roślin. Jeśli na etykiecie jakiegoś oleju roślinnego zauważysz oświadczenie żywieniowe mówiące „nie zawiera cholesterolu” to wiedz, że umieszczenie takiego oświadczenia przez producenta jest niezgodne z prawem, gdyż sugeruje, że inne tego typu oleje mogą zawierać cholesterol, a to nie jest prawdą.
W roślinach zamiast cholesterolu znajdziemy prozdrowotne fitosterole, które pomogą nam w walce z nieprawidłowym poziomem cholesterolu w naszej krwi.

Produkcja oleju rzepakowego wspiera zasady zero waste

Po zakończonym procesie tłoczenia oleju otrzymujemy dwa produkty końcowe, w tym produkt docelowy, czyli olej rzepakowy i produkt uboczny, w postaci pozostałości po nasionach pozbawionych substancji oleistych zwanych wytłokami. Wytłoki charakteryzują się wysoką zawartością białka, dzięki czemu znalazły swoje zastosowanie jako uzupełnienie pasz dla zwierząt. W ten sposób nasiona rzepaku wykorzystywane są w całości i w myśl zasady zero waste nic się nie marnuje.

Bibliografia:

1. Marciniak-Łukasik K.: Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych Omega-3. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 6(79): 24-35.
2. Gugała M., Zarzecka K., Sikorska A.: Prozdrowotne właściwości oleju rzepakowego. Postępy Fitoterapii, 2014, 2: 100-103.
3. Szczepańska D., Bryndal I.: Olej rzepakowy źródłem cennych kwasów Omega 3-6-9. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 2017, 494: 211-218.
4. Kapusta F.: Ewolucja miejsca i roli rzepaku w rolnictwie oraz gospodarce Polski. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie „Problemy Rolnictwa Światowego”, 2015, 15(XXX): 2: 85-95.